Niezbędne narzędzia

Zaczynając naukę lutowania, musimy wyposażyć się w niezbędne urządzenia oraz akcesoria, ponieważ bez nich cały proces będzie znacząco utrudniony. W przypadku przydomowych pracowni i warsztatów majsterkowiczów nie trzeba od razu wybierać nowoczesnych stacji lutowniczych z zasilaczem, miernikiem i testerem. Choć urządzenia tego typu są niezwykle wydajne i przede wszystkim uniwersalne, zazwyczaj wykorzystuje się je w profesjonalnych warsztatach. Jeżeli planujemy taki otworzyć, to inwestycja w wysokiej jakości stację lutowniczą z pewnością szybko się zwróci. Kolejną kwestią są wspomniane wcześniej akcesoria. Ich liczba i rodzaj są uzależnione m.in. od metod lutowania.

Lutownica, czyli podstawowe urządzenie w każdym warsztacie

Na rynku jest dostępnych kilka rodzajów lutownic, które różnią się od siebie sposobem działania, kształtem, ciężarem, a także wykorzystaniem. Rozpoczynając naukę lutowania, przede wszystkim powinniśmy zacząć od lutownicy.

Lutownice transformatorowe mają bardzo ograniczone możliwości. Nie nadają się do lutowania precyzyjnego. Co więcej, nie mają żadnej ochrony ESD. Osoby początkujące powinny zrezygnować z zakupu tego modelu, chyba że sprzęt będzie wykorzystywany wyłącznie do lutowania przewodów elektrycznych.
Lutownice kolbowe wiodą prym wśród politechnik i szkół technicznych. Powód jest prosty. Niezwykle atrakcyjna cena, połączona z wszechstronnym wykorzystaniem urządzenia. Lutownice kolbowe są szczególnie polecane początkującym osobom, które nie chcą inwestować znacznych środków w sprzęt. Możliwość wymiany grotu sprawia, że urządzenia tego typu idealnie nadają się do precyzyjnych prac. Co więcej, niska masa zapewnia komfortowe użytkowanie, nawet podczas długiego lutowania. Na rynku można znaleźć modele o różnej mocy, rozgrzewające się do 400℃, a nawet do 450℃.
Nowoczesne stacje lutownicze to zaawansowane urządzenia wyposażone w płynną regulację temperatury zadawanej na grot. Dzięki tej funkcji można efektywnie pracować zarówno z klasycznym spoiwem lutowniczym, jak i cyną bezołowiową. Oprócz lutownicy grotowej wybrane modele mają również wbudowane urządzenie typu hot air, czyli niezwykle przydatną lutownicę na gorące powietrze. Stacje lutownicze są najbardziej uniwersalnymi urządzeniami do lutowania, dlatego można je spotkać m.in. w profesjonalnych warsztatach elektronicznych.

Wybór lutownicy w dużej mierze zależy od sposobu wykorzystania i możliwości finansowych. W większości przypadków osoby początkujące kupują modele kolbowe lub stacje lutownicze.

Niezbędne spoiwa lutownicze

Wybór spoiwa lutowniczego decyduje o jakości i trwałości lutu. Na rynku można znaleźć różne rodzaje, jednak najczęściej wybiera się cynę. W jej skład wchodzi około 60% cyny lutowniczej oraz około 40% ołowiu, który pełni rolę topnika. Ołów znacząco przyspiesza i ułatwia cały proces lutowania. Podczas wyboru cyny, warto również sprawdzić czystość, która powinna wynosić minimum 99%.

Cyna jest wykorzystywana zarówno w elektryce, jak i elektronice. Używa się jej m.in. podczas lutowania metodą THT i SMD. Temperatura topnienia zawiera się w zakresie od około 183°C do około 190°C. Na rynku można znaleźć cyny o różnych średnicach.

W trakcie lutowania elementów SMD lepszym wyborem jest pasta lutownicza, w skład której wchodzą m.in. sproszkowane metale. Warto wybierać produkty typu no clean, które nie wymagają zmywania. Pasty nie zawierają chlorków, a ich przydatność do druku to około 20 godzin.

Dodatkowy pomocnik, czyli trzecia ręka

Podczas pracy z płytkami drukowanymi bardzo przydatny okazuje się uchwyt nazywany „trzecią ręką”. Specjalna sprężyna delikatnie dociska płytkę, dzięki czemu jest zupełnie nieruchoma. Ponadto, dwa nacięcia gwarantują stabilną pozycję. Postępująca miniaturyzacja sprawia, że nawet najbystrzejsze oko nie jest w stanie dostrzec detali niewielkich elementów elektronicznych. Wybrane uchwyty są wyposażone w lupę o różnych wartościach powiększenia. Co więcej, niezwykle przydatne jest również dodatkowe oświetlenie LED, dzięki któremu można dostrzec nawet najdrobniejsze szczegóły. Niektóre uchwyty mają też specjalnie wydzielone miejsce, m.in. na spoiwa lutownicze.

Akcesoria do lutowania

Najbardziej newralgicznym elementem każdej lutownicy jest grot. Po zakończonej pracy należy go oczyścić z resztek lutowia. Aby zrobić to szybko i bezpiecznie, wykorzystuje się specjalne gąbki i czyściki. Co jeszcze warto kupić?

Podczas pracy m.in. z układami CMOS, szczególnie istotna jest ochrona antyelektrostatyczna. Na rynku można znaleźć specjalne maty ESD oraz opaski uziemiające. Co więcej, warto również posiadać szczotki i pędzel ESD, przydatne podczas czyszczenia np. płytek drukowanych.
Kolejne praktyczne akcesorium to odsysacz, dzięki któremu możemy szybko pozbyć się nadmiaru spoiwa lutowniczego. Wiele osób wykorzystuje także plecionki, które są dostępne w różnych rozmiarach.

Powyższe urządzenia i akcesoria są w zupełności wystarczające, aby zacząć naukę lutowania. Wraz z rozwojem pasji i warsztatu można dokupywać kolejne elementy, dzięki którym lutowanie stanie się jeszcze szybsze, dokładniejsze i bardziej komfortowe.