Cyny i pasty lutownicze
Nowoczesne stacje lutownicze z niezwykle lekką kolbą zapewniającą łatwe manewrowanie od kilku lat wypierają z rynku tradycyjne lutownice transformatorowe. Powodów jest kilka, jednak najważniejszym z nich jest możliwość płynnej regulacji temperatury, dzięki czemu sprzęt jest niezwykle uniwersalny i wielozadaniowy. Do lutowania jest niezbędne spoiwo, które trwale łączy części. Od jego rodzaju, a także jakości zależy trwałość lutu. Co warto wiedzieć o cynach i pastach lutowniczych? Czym kierować się przy wyborze konkretnego spoiwa lutowniczego?
Cyny lutownicze – informacje w pigułce
Choć w 2016 roku Unia Europejska znacząco ograniczyła używanie lutowia z dodatkiem ołowiu, to w dalszym ciągu jest ono wykorzystywane. Podczas lutowania korzystają z niego zarówno profesjonaliści, jak i mniej doświadczone osoby. Warto wiedzieć, że lutowie bezołowiowe cechuje się inną temperaturą topnienia niż produkty z dodatkiem ołowiu. Dlatego podczas pracy warto używać nowoczesnych stacji lutowniczych z możliwością płynnej regulacji temperatury grotu. Źle wykonany lut może zaburzyć funkcjonowanie nie tylko układu, ale również całego urządzenia. Najczęściej wykorzystywane spoiwa lutownicze mają w składzie 60% cyny i 40% ołowiu, którego głównym zadaniem jest ułatwienie lutowania. Ołów pełni rolę topnika, dlatego osoby początkujące powinny zacząć swoją przygodę z lutowaniem od lutowia cechującego się dokładnie takim składem.
- Temperatura topnienia cyny z dodatkiem ołowiu zawiera się w przedziale od 183℃ do 190℃. Warto jednak pamiętać, że podczas lutowania wydzielają się szkodliwe opary, których nie należy wdychać. Najlepszym rozwiązaniem jest użycie specjalnych pochłaniaczy oparów, wyposażonych w wydajny filtr węglowy, który skutecznie oczyszcza powietrze.
- Na rynku można znaleźć zarówno spoiwa lutownicze o średnicy 0,25 mm, 0,38 mm, 0,56 mm, 0,7 mm, a także 1mm, 1,2 mm, 2mm, 2,5 mm, 3 mm. Im bardziej precyzyjne lutowanie, tym jest zalecana mniejsza średnica lutowania.
Ponadto, lutowie jest dostępne w opakowaniach o różnej masie, dzięki czemu każdy może wybrać ilość, jakiej potrzebuje. W przypadku częstego ich wykorzystywania, warto wyposażyć się w opakowanie zawierające 250 g lutowia, natomiast w przypadku sporadycznego lutowania, 100 g pudełko będzie w zupełności wystarczające. Wysokiej jakości spoiwo umożliwia pracę w szerokim zakresie temperatury, wynoszącym od około 320℃ do około 420℃. Co więcej, minimalna czystość surowców użytych do produkcji cyny powinna wynosić nie mniej niż 99,5%. Tylko w takim przypadku mamy pewność, że wykonany lut będzie spełniał swoje zadanie przez bardzo długi czas. Spoiwo lutownicze z topnikiem może być z powodzeniem używane do lutowania elementów pokrytych warstwą srebra, kadmu, a także części cynowanych, cynowo-ołowianych, i cynkowanych. Co więcej, jest wykorzystywane w elektronice, elektryce i elektrotechnice.
Spoiwa lutownicze w fiolce
W sytuacji gdy jest wymagane użycie niewielkiej ilości cyny, wiele osób decyduje się na zakup spoiwa zapakowanego we fiolkę. W zależności od producenta mieści się w niej od 3 g do 16 g cyny. Podobnie jak w przypadku spoiwa nawiniętego na szpulę, dostępne są różne wielkości cyny. W trakcie lutowania niewielkich elementów elektronicznych niezwykle przydatna okazuje się cyna 0,3 mm, umożliwiająca wykonanie trwałych lutów np. w trudno dostępnych miejscach. Fiolka jest szczelnie zamknięta, dzięki czemu spoiwo można bezpiecznie przechowywać przez długi czas.
Informacje o pastach lutowniczych
Coraz częściej tradycyjne spoiwo lutownicze w formie drutu jest zastępowane przez pasty lutownicze. Do ich produkcji wykorzystuje się różne proszki metali, a także środki odpowiadające za wiązanie. Niektórzy producenci do past dodają również topnik, dzięki któremu lutowanie jest szybsze i bardziej efektywne.
- Pasty lutownicze są wykorzystywane wszędzie tam, gdzie użycie np. cyny w formie drutu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione. Wynika to m.in. z kształtu części poddawanych lutowaniu.
- Pasty są używane zarówno podczas lutowania tradycyjnego, jak i indukcyjnego, płomieniowego i piecowego. W elektronice wykorzystuje się je w trakcie pracy z elementami SMD.
W sklepach można znaleźć m.in. pasty lutownicze zamknięte w szczelnej strzykawce, umożliwiającej szybką i precyzyjną aplikację. Dużą popularnością cieszą się preparaty z dodatkiem topnika typu No Clean, dzięki któremu lutowana powierzchnia bądź elementy nie wymagają zmywania. Równie ważna jest obecność specjalnie dobranych aktywatorów, których głównym celem jest zapobieganie powstawaniu pęcherzyków tlenowych. Ponadto, wysokiej jakości pasty lutownicze cechują się nie tylko bardzo dobrą przyczepnością, ale również tak zwaną zwilżalnością. Wybrane pasty są produkowane na bazie żywicy i rozpuszczalnika. Co więcej, zawierają substancje usuwające tlenki, a jednocześnie są pozbawione chlorków. Średni czas przydatności pasty lutowniczej do druku to około 20 godzin.