Spis treści:
Lutowanie to podstawowa umiejętność osób, które zawodowo lub hobbystycznie zajmują się elektroniką.
Teoretycznie jest to nieskomplikowana czynność, jednak w trakcie lutowania może popełnić kilka podstawowych błędów, które osłabiają połączenie.
Przede wszystkim warto podkreślić, że każdy, kto kiedykolwiek używał lutownicy, popełniał błędy, dlatego w żadnym wypadku nie należy się zrażać. W szczególności dotyczy to początkujących osób, choć błędy przy lutowaniu popełniają także bardzo doświadczeni użytkownicy. Ważne, aby ich nie powielać i stale poprawiać jakość wykonanych lutów.
Podstawy lutowania
W dużym skrócie cały proces lutowania powinien odbywać się w czterech krokach. Pierwszym z nich jest rozgrzanie lutownicy. Następnym rozgrzanie zarówno pola lutowniczego, jak i elementu (np. przewodu). Kolejny krok to roztopienie cyny przy wykorzystaniu ciepła, które emitują rozgrzane elementy. Po ostygnięciu spoiwa lutowniczego połączenie powinno być solidne i trwałe. Czy w trakcie tych czynności coś może pójść nie tak? Oczywiście. Poniżej znajdują się najczęstsze błędy przy lutowaniu.
Nieprawidłowe roztapianie spoiwa lutowniczego
Pierwszy i najczęściej popełniany błąd w trakcie lutowania dotyczy roztapiania spoiwa lutowniczego. Grot lutownicy służy wielu osobom jako jedyne źródło ciepła, np. do roztapiania cyny. Nie jest to dobra praktyka, warto jednak pamiętać, że wyjątkiem od tej reguły są groty typu minifala.
Źle dobrana temperatura
Prawidłowe lutowanie jest ściśle uzależnione od temperatury grotu, które nie zawsze jest tożsama z tak zwaną temperaturą zadaną na grot. Zatem jak mocno należy rozgrzać grot? Problem tkwi w tym, że nie sposób jednoznacznie odpowiedź na to pytanie. Dlaczego? Przede wszystkim dlatego, że ustawienie temperatury zależy od metody lutowania, a także od rodzaju wykorzystywanego spoiwa lutowniczego. Więcej o cynach i pastach lutowniczych można znaleźć pod tym linkiem.
- Jeżeli temperatura grotu będzie za wysoka, wówczas istnieje duże ryzyko przegrzania pobliskich elementów. To z kolei może spowodować ich uszkodzenie.
- Niestety zbyt niska temperatura grotu również jest niepożądana, ponieważ istnieje ryzyko nieusunięcia tlenków. Taki lut jest zdecydowanie mniej wytrzymały. Co zrobić jeżeli wydarzy się taka sytuacja? Wówczas trzeba usunąć cynę, dokładnie oczyścić pole lutownicze, ustawić wyższą temperaturę i rozpocząć cały proces od nowa.
W elektronice najczęściej wykorzystywana temperatura grotu to około 250ºC. Oczywiście są wyjątki od tej zasady, jednak 250ºC to dobra baza do ustawienie właściwej wartości.
Brak zabezpieczenia przed wyładowaniami elektrostatycznymi
W elektronice nie trudno znaleźć delikatne układy, które mogą zostać uszkodzone nawet przez niewielkie wyładowania elektrostatyczne. Błędy przy lutowaniu dotyczą także braków w wyposażeniu. Absolutne minimum to mata ESD. W trakcie czyszczenia koniecznie trzeba używać pędzli ESD. Przydadzą się także rękawiczki zabezpieczające przed wyładowaniami elektrostatycznymi. Wartościowe treści dotyczące zabezpieczeń ESD można znaleźć, klikając w ten link.
Nieprawidłowe dbanie o grot
Grot jest najbardziej eksploatowaną częścią każdej lutownicy. Z tego powodu należy o niego odpowiednio dbać. Prawidłowe lutowanie to nie tylko solidne i trwałe łączenie elementów, ale również czyszczenia grotu. Pod żadnym pozorem nie można tego robić przy pomocy noży bądź pilników. Najlepszym wyjściem jest wykorzystywanie specjalnych gąbek i czyścików. Po każdym lutowaniu trzeba dokładnie oczyścić grot, dzięki czemu jego żywotność zostanie znacznie przedłużona. Oczywiście to nie wszystkie błędy, które można popełnić w trakcie lutowania. Wiele z nich dotyczy braków w wyposażeniu. W tym momencie warto dodać, że podstawowe wyposażenie do lutowania nie wiąże się z dużymi wydatkami finansowani. Korzyści wynikające z posiadania m.in. odsysacza, plecionki, topnika, uchwytów i innych akcesoriów są niewspółmierne do ich ceny. Z tego powodu warto w nie zainwestować nawet w przypadku gdy używamy lutownicy okazjonalnie.